** آموزش شبیه ساز قسمت 7 (SPL - درس پنجم: فرود یا لندینگ) **
SPL- درس پنجم: فرود یا لندینگ- هواپیماها چگونه فرود می آیند؟
به جرات می توان گفت که هیچ مانوری در پرواز، از اهمیت فرود یا لندینگ برخوردار نیست. هر هواپیمایی که در حال پرواز باشد، سرانجام به دلیل محدودیت سوخت، باید در جایی فرود آید و چه جایی بهتر از فرودگاه برای فرود! همیشه می گویند که برخاست عملی اختیاریست، اما فرود کاریست اجباری که به دقت و تمرکز فراوانی نیاز دارد. در این درس، مطالب پایه ای و اساسی را برای فرود آوردن یک فروند سسنا 172 می آموزیم. اگر این درس را به خوبی یاد بگیرید، مطمئن باشید که در فرود آوردن هواپیماهای دیگر مشکل چندانی به جز یادگیری اصول جزئی فرود آن ها نخواهید داشت. با هم درس را آغاز می کنیم.
برای مشاهده ی کامل مطلب به ادامه مطلب بروید.
اولین فرودتان مبارک باشد!
تصور کنید که در هواپیمای سسنا 172تان در حال پرواز با سرعت 65 نات هستید. حالا چرا 65 نات؟ برای فرود آمدن، سرعت مشخصی لازم است. همیشه یک فرود خوب، فرودی است که با پایین ترین و کم ترین سرعت ممکن انجام شود. البته، در کنار در نظر گرفتن سرعت پایین، به یاد داشته باشید که منظور از کم ترین سرعت ممکن، سرعتی است که بی خطرترین سرعت نیز باشد. سرعت فرود برای لندینگ اکثر هواپیماها حدود 30% بالای سرعت استال یا وامانده شدن هواپیماست. البته حتماً به یاد دارید که گفتیم استال وضعیتی است که در اثر سرعت بسیار کم به وجود می آید و هواپیما به دلیل نبود هیچ جریان هوایی رو بال ها، وامانده شده و به پایین سقوط می کند. برای مثال سرعت استال سسنا 172 که روی سرعت سنج هم مشخص شده است، حدود 50 نات است. 30% بالاتر از این سرعت، سرعت 65 نات است که حفظ این سرعت برای لندینگ، می تواند فرود خوبی را به دنبال داشته باشد. فراموش نکنید که بزرگترین اشتباهی که خلبانان تازه کار هنگام فرود مرتکب می شوند، فرود با سرعت زیاد است. پس سعی کنید که به خوبی سرعت هواپیمایتان را کنترل کنید.
مسیر گلاید یا Glide Slope برای فرود
یکی از پر اهمیت ترین مسایل در فرود، مسیر فرود یا گلاید سلوپ است. مسیر فرود به مسیر فرضی در آسمان گفته می شود که اگر به درستی روی این مسیر و با سرعت مناسب حرکت کنیم، سرانجام در ابتدای باند فرود و در مناسب ترین محل فرود خواهیم آمد. حال شاید این سوال برایتان پیش آید که در آسمان طبیعتاً هیچ مسیری وجود ندارد که به وسیله آن، مسیر فرود را دنبال کنیم، پس دنبال کردن مسیر Glide Slope چگونه امکان پذیر است؟
نمایش دهنده های مسیر گلاید یا Glide Slope Indicators در فرودگاه ها
گفتیم که مسیرهای فرضی که ما در ذهن خودمان تصور کرده ایم، در آسمان وجود ندارند. پس باید چاره ای برای حفظ مسیر گلاید اندیشیده شود. باند فرودگاه های سراسر دنیا، در هر دو سر، اکثراً دارای نشان دهنده هایی به نام نمایش دهنده مسیر گلاید هستند که این نشان دهنده ها، به ما کمک می کنند که به راحتی، مسیر گلاید خود را تا انتهای فرود دنبال نماییم. این نشان دهنده ها بر دو نوعند: نشان دهنده های VASI یا Visual Approach Slope Indicator و نشان دهنده های PAPI یا Percision Approach Path Indicator. حال در زیر، طرز کارکرد و شیوه استفاده ی هریک را فرا می گیریم.
1- VASI Visual Approach Slope Indicator
این نشان دهنده شامل چهار چراغ فلورسنت، دو عدد در یک سمت و دو عدد در سمت دیگر است. این چراغ ها دو رنگ را می توانند نمایش دهند، رنگ های سفید و قرمز. بسته به ارتفاعی که دارید، رنگ این چراغ فرق می کند و به وسیله این رنگ ها، به راحتی می توانید مسیر گلاید خود را دنبال کرده و فرودی موفقیت آمیز داشته باشید. به شکل 1 نگاه کنید.
شکل 1- نشان دهنده مسیر فرود VASI یا Visual Approach Slope Indicator
تصور کنید که در حال تقرب یا نزدیک شدن به باند یا همان Approach هستید. اگر باند دارای نشان دهنده های VASI باشد، چیزی شبیه به شکل بالا را در مقابل خود مشاهده خواهید کرد. به سمت چپ تصویر 1 نگاه کنید. اگر شما از مسیر گلاید خود به سمت باند بسیار پایین تر قرار گرفته باشید، هر چهار چراغ به رنگ قرمز در می آیند. پس شما باید بیشتر اوج بگیرید. حال به وسط تصویر نگاه کنید. اگر دقیقاً بر روی مسیر گلاید در حال حرکت به سوی باند باشید، چراغ هایی که بالاتر قرار گرفته اند به رنگ قرمز و چراغ های پایین تر به رنگ سفید در می آیند. حال اگر شما بسیار بالاتر از مسیر گلاید خود قرار گرفته باشید، مطابق سمت راست تصویر، شما چهار چراغ سفید را مشاهده خواهید کرد. البته نور واقعی این چراغ ها اکثراً نور زرد کم رنگ به جای سفید و نارنجی به جای قرمز است. می بینید که به وسیله ی این نشان دهنده، چقدر راحت می توان مسیر گلاید خود را تعیین کرده و به زیبایی به سمت باند حرکت کنید.
2- PAPI Percision Approach Path Indicator
این نشان دهنده، چیزی شبیه به VASI است، با این تفاوت که این نشان دهنده اغلب در فرودگاه های بزرگتر نصب می شود و همانطوری که از نامش پیداست، دارای دقت بیشتری نسبت به VASI است و برای فرودهای دقیق تر در هواپیماهای عظیم الجثه به کار می رود، چرا که نشستن در ابتدای باند، برای در اختیار داشتن باند کافی برای ترمز، برای این هواپیما ها از اهمیت ویژه ای برخوردار است. این نشان دهنده شامل چهار چراغ فلورسنت است که برخلاف VASI، فقط در یک سمت باند نصب می شود. به شکل زیر، شکل 2 نگاه کنید تا درک بهتری از این نشان دهنده به دست بیاورید.
شکل 2- نشان دهنده مسیر فرود PAPI یا Percision Approach Path Indicator
با توجه به شکل، طرز کار این نشان دهنده بدین صورت است که اگر هر چهار چراغ که در یک ردیف قرار دارند، به رنگ سفید باشند، شما کاملاً بالای مسیر گلاید خود قرار دارید و مطمئناً از جایی غیر از باند فرود سر در خواهید آورد. اگر از سمت راست، یک چراغ قرمز روشن شده باشد، بدین معنی است که شما کمی بالای مسیر گلاید خود قرار دارید. اگر دو چراغ به رنگ قرمز و دو چراغ به رنگ سفید در آمده است، معنی آن این است که شما دقیقاً در مسیر گلاید خود قرار دارید. اگر تعداد سه چراغ به رنگ قرمز در آمده و تنها یک چراغ به رنگ سفید بود، بدین معنی است که شما اندکی پایین تر از مسیر گلاید خود قرار دارید. اگر تمام چراغ ها به رنگ قرمز در آمده باشند، جز اینکه به زودی به زمین برخورد خواهید کرد نمی تواند هیچ معنی دیگری داشته باشد!
قرار گرفتن روی مسیر گلاید
می بینید که اگر به طرز صحیح از ابزارهای نشان دهنده گلاید سلوپ استفاده نماییم، به راحتی می توانیم مسیر گلاید خود را تصحیح کرده و روی مسیر درست قرار بگیریم. برای این کار، مثلاً اگر شما بالاتر از مسیر گلاید خود قرار دارید، می توانید از فنونی که برای کاهش ارتفاع در درسهای قبلی فراگرفته اید، استفاده کرده و روی مسیر صحیح قرار بگیرید. همچنین اگر پایین تر از مسیر مشخص شده قرار دارید، می توانید با استفاده از مهارت هایی که برای صعود فرا گرفته اید، خود را به مسیر صحیح گلاید برسانید. پس از توضیحات اضافی خودداری کرده و تمرین برای قرار گرفتن روی مسیر گلاید را به خود شما واگذار می کنیم.
فلر کردن برای لندینگ یا Landing Flare
تصور کنید با نرخ نزول 100 فوت بر دقیقه در حال کاهش ارتفاع و همچنین تقرب به باند هستید و روی مسیر صحیح گلاید قرار دارید. قطعاً اگر همین رویه را ادامه بدهید، فرود خواهید آمد. اما با وزنی که هواپیما به چرخ ها و ستون چرخ ها وارد خواهد آورد، قطعاً به سازه چرخ ها و ارابه فرود آسیب رسیده و همچنین فرود نرم، زیبا و بدون تکانی نخواهید داشت. تنها راه جلوگیری از وقوع این مسئله، انجام دادن کاری به نام فلر یا Flare است. هنگامی که به طور کامل به باند نزدیک شدید و در ارتفاع 6 تا 7 فوتی زمین قرار گفتید، دماغه هواپیما را آن قدر بالا دهید که سرعت هواپیما به طور کامل کاهش یافته و به آرامی چرخ هایتان سطح باند را لمس نماید. به این عمل، فلر کردن می گویند. به یاد داشتن چند نکته در انجام فلر بسیار اساسی و مهم است. نخست این که اگر فلر کردن را در ارتفاعی بالاتر از آنچه ذکر شد، انجام دهید، هواپیمایتان استال کرده و وامانده خواهد شد و مستقیم به پایین سقوط کرده و به سطح باند کوبیده خواهد شد. نکته دیگر این است که اگر با سرعت بالا سعی در انجام عمل فلر کردن داشته باشید، چون دماغه هواپیما را بالا آورده اید، بال های هواپیما به دلیل سرعت زیادتان نیروی برای بیشتری تولید کرده و هواپیمایتان ارتفاع می گیرد که یکی از بچگانه ترین اشتباه های هر شخص مبتدی در اولین فرود است.
شکل 3- فلر کردن برای فرودی نرم و زیبا
