** مهماندار هواپیما **
مهماندار هواپیما
مهمان که از خانه می رود؛ نفس صاحبخانه سرجایش برمی گردد. خیلی ها این موقع یک نفس عمیق می کشند و می گویند خدا را شکر که بخوبی و سلامتی گذشت. در حقیقت هر چقدر هم که مهمان حبیب خدا باشد، مهمانداری برای هر میزبانی کار سختی است. همه چیز باید مرتب باشد و در عین حال ادب و احترام رعایت شود. حالا همه اینها را کنار این بگذارید که مهمان و میزبان نه روی زمین که در آسمان ها باشند. اینجاست که باید شغل مهمانداری هواپیما را یکی از مشاغل سخت به حساب آورد.
می گویند تعریف درستی ندارد. از همین جا سختی کار شروع می شود. با این که شغل سابقه داری است، اما ابتدای بهار امسال ـ یعنی هفتاد سال بعد از راه افتادن صنعت هوایی ـ رئیس کانون مهمانداران به ایسنا گفته است: درخواست اصلی جامعه مهمانداری کشور تایید تعریف این شغل بود تا با شناخت سختی ها و تخصصی بودن این شغل به اجرای قانون در زمینه این فعالیت ترغیب شوند. او با بیان این که تعریف این شغل انجام شده و حکم آن نیز داده شده است، افزوده است: با وجود این هنوز از اجرای حکم سرباز می زنند.
تعریف که مشخص نباشد، گنجاندن شغل در فهرست مشاغل سخت قانونی هم دشوار است. تا این حد که برخی از حضور مهمانداری در لیست مشاغل سخت با حکم دیوان عدالت اداری خبر می دهند (حکمی که اثری از آن نیست!) و برخی می گویند این شغل صرفا یک شغل عملیاتی است و نه جزو مشاغل سخت.
اما چرا مهمانداری سخت است؟ نخستین مورد محل کار شماست که معمولا ۱۰ هزار متر بالای سطح دریاست. بعد از آن شرایط کسب این سمت است که علاوه بر امتحانات سخت علمی نیازمند مهارت های فنی، زبانی و روان شناختی است. بعد از این مرحله اصل کار آغاز می شود که حداقل ۴۰ ساعت و حداکثر ۶۵ ساعت کار ماهانه است. این رقم در ایران معمولا بالاتر می رود تا جایی که به حد ۱۰۰ ساعت کار ماهانه نیز می رسد. رویه بی برنامه شرکت های هوایی هم یکی دیگر از دلایل سختی این کار است. ضمنا باید در نظر داشت تعطیلی ها عموما پیک کاری سفر است و مهمانداران هم جزئی از این سفرند و باید توجه داشت ساعت کاری مهمانداران از لحظه استارت موتور هواپیما آغاز می شود. بنابراین در تاخیرهای هواپیما، آنها در اصل وقت خود را تلف کرده اند.
دلیل بعدی سختی کار را باید در محل کار دید. حتی برای بهترین پروازها، بهترین شرکت های هواپیمایی و بهترین هواپیما نیز امکان بروز هرگونه سانحه ای وجود دارد. همین موضوع شغل مهمانداری را به شغلی تبدیل می کند که همراه با ریسک جانی است. این موضوع در محیط هواپیماهای ایرانی که با مشکل کهنگی و تامین قطعه روبه رو هستند بیشتر نمود پیدا می کند.
حتی در بهترین شرایط پروازی و بدون هیچ گونه سانحه ای، مهمانداری به بدن و قوای آن، آسیب وارد می کند. یک سایت تخصصی حمل و نقل، بهم ریختگی زمان خواب، مشکلات روانی، پوکی استخوان، بیرون زدگی استخوان، بیماری های کلیوی و پیری زودرس را از جمله آسیب های وارده به مهمانداران می داند.
مهمانداران معتقدند در قبال این همه کارهای سخت، حقوق متناسبی به آنها داده نمی شود. خبرها حاکی از این است که حقوق مهمانداران چیزی بین ۷۰۰ هزار تا یک میلیون تومان است و همین حقوق نسبتا کم نیز یکی از شرایط سختی کار مهمانداران است. قراردادی بودن بخشی از نیروهای مهمانداری نیز سختی دیگری به کار آنها می بخشد. این موضوع با استفاده از تبصره ۶۰ قانون بودجه سال ۱۳۶۴، به رویه تبدیل شده است. مهمانداران از برخی مقادیر فوق العاده هم محروم هستند. برخورداری از «حق اشعه» هم یکی دیگر از حقوقی است که جامعه مهمانداران کشور متقاضی آن هستند و البته آن را دریافت نمی کنند.
علی جعفری، رئیس کانون مهمانداران می گوید: ما در هواپیما مدام در معرض اشعه ماورای بنفش و اشعه ایکس قرار می گیریم، چراکه در فضا و نزدیک به اشعه های خورشید هستیم. سازمان انرژی اتمی نیز موظف است تعریفی درباره میزان این اشعه ها ارائه کند، اما متاسفانه در این مورد هم در طول این سال ها کوتاهی شده است. این در حالی است که حتی مامورانی که کنار درهای ورودی فرودگاه ها می نشینند و وسایل همراه مردم را از دروازه الکترونیکی رد می کنند حق اشعه می گیرند، اما مهمانداران با وجود آن که در طول سال ها از نظر ارگونومیکی بدن بسیار آسیب پذیری پیدا می کنند، اما حق اشعه دریافت نمی کنند.
حق ارتفاع هم چیز دیگری است که مهمانداران از آن محرومند. جعفری در این باره می گوید مهمانداران گاه در برخی پروازها تا ارتفاع ۳۵ الی ۴۰ هزار پا هم بالا می روند، اما هیچ گونه حق ارتفاعی دریافت نمی کنند، این در حالی است که حتی کتابداران کتابخانه ها به دلیل این که از نردبان برای جابه جایی کتاب بالامی روند، از این حق برخوردارند.
همه سختی های مهمانداری یک طرف و این که مردم از سختی ها مطلع نباشند و به استناد شیک پوشی و سفرهای مکرر، داشتن این شغل را نعمت مطلق بدانند یک طرف. «اگرچه به ظاهر حرفه مهمانداری حرفه مفرح و جالبی است که شخص مدام در حال سفر است و وجهه ظاهری آن بسیار شیک به نظر می رسد، اما واقعیت این است که اشتغال به این حرفه از نظر پزشکی، بهداشت و آسایش روح و روان مشکلات بسیاری دارد. » این سخنان کسی است که خود ۲۵ سال مهماندار ایران ایر بوده است و در کنار ۲۵۰۰ نفر دیگر، در کشور ما کار مهمانداری در هواپیما را انجام می دهد. این بار اگر سوار طیاره شدید، پشت لبخندهای مهمانداران احتمالا سختی کاری را می بینید که با سختی این روزهای صنعت هوایی هم بیشتر شده است.
